Actueel

Collega Janneke Rutgers gepromoveerd op regionale samenwerking in krimpgebieden

Collega Janneke Rutgers promoveerde op 13 januari aan de Radboud Universiteit Nijmegen met haar proefschrift VAN PANACEE TOT PARADOX. Janneke onderzocht regionale samenwerking in Nederlandse krimpgebieden. Het proefschrift geeft inzicht in de dynamiek die regionale samenwerking én biedt relevante handvatten voor de praktijk.

Wat heb je onderzocht?
‘Regionale samenwerking wordt al jarenlang gezien als het antwoord op demografische krimp. Wanneer gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties samenwerken, kunnen ze de kwaliteit van de regio versterken. Deze regionale samenwerkingsverbanden, de zogenoemde ‘regionale regimes’, heb ik onderzocht in mijn proefschrift. Het gaat om samenwerking vanuit vertrouwen en wederzijds respect. Ik heb hiervoor onder andere twee casussen gedetailleerd gevolgd en ontleed. Zo’n tien jaar geleden trokken het Achterhoekse bedrijfsleven, de maatschappelijke organisaties en acht gemeenten met Achterhoek Agenda 2020 ‘schouder aan schouder’ ten strijde om samen te werken aan een krachtige regio. Ook in de Hoeksche Waard bundelden publieke en private partijen hun krachten met hetzelfde doel in het Pact van de Waard. Niet zozeer om de krimp te keren, maar om deze zo goed mogelijk te begeleiden – een interessante gedachte en een breed gedragen devies als het om de krimpaanpak gaat. Uit mijn onderzoek blijkt echter dat de samenwerking uitloopt op een paradox.’

Paradox van regionale samenwerking?
‘Mijn proefschrift legt een paradox van regionale samenwerking bloot. De paradox is: “samenwerking goed geregeld, urgentie krimpaanpak ontregeld”. Regionale samenwerking start vaak informeel met een urgentie voor een krimpagenda, maar door formalisering van de samenwerking in de loop van de tijd, verdwijnt de krimpagenda juist naar de achtergrond en loopt de energie uit de samenwerking. Dit betekent echter niet altijd het eind van de samenwerking. De samenwerkende partijen in dit onderzoek bleven elkaar vasthouden de afgelopen jaren, op zoek naar regionale toekomstkracht.’ 

Wat betekenen je uitkomsten voor de praktijk?
‘Het onderzoek is relevant voor alle regionale samenwerkingen, niet alleen voor krimpgebieden. Ik zou samenwerkende regio’s vier aanbevelingen willen doen:

  1. Beperk verdelingsvraagstukken, bijvoorbeeld over de aantallen nieuw te bouwen woningen of ‘hoeveel Rijkssubsidie krijgt elke partij’. Richt je vooral op toekomstkracht en een gezamenlijk wenkend perspectief.
  2. Investeer in het regionale team door elkaars taal te leren spreken en elkaar informeel te ontmoeten. Het kan eenvoudig; ga met elkaar op pad op werkbezoek of ga samen dineren na een vergadering. Of zoals een van de geïnterviewden tegen me zei: “De chemie zit hem in de mensen die er altijd zijn”. 
  3. Maak van de regio een ‘politieke gemeenschap’ en neem daarmee democratische legitimatie zeer serieus. Een voorbeeld is dat de Hoeksche Waard inmiddels is samengegaan tot één gemeente. De Achterhoek kent inmiddels een regionale ‘Achterhoek raad’.
  4. Zorg dat de bijeengebrachte middelen in verhouding zijn, volg het principe ‘iedereen draagt bij’. Zo bevorder je blijvende betrokkenheid van alle coalitiepartijen en zorg je ervoor dat te grote eenmalige subsidiepotten geen nieuwe verdelingsvraagstukken opleveren.’

Wil je meer weten of praten over wat dit onderzoek voor uw regio kan betekenen? Neem contact op met Janneke, ze vertelt je er graag meer over.
janneke.rutgers@ruimtevolk.nl

Artikelen & blogs

Onze werkplaats in Utrecht

Onze werkplaats bevindt zich centraal in Nederland, in de prachtige historische binnenstad van Utrecht.